شناسایی قارچهای مایکوریزی آربوسکولار‎(amf)‎‏ همراه با گوجه فرنگی ‏در استان خراسان رضوی و بررسی اثر آنها در القای مقاومت نسبت به نماتد ‏مولد غده ریشه‎(meloidogyne javanica)‎‏ ‏

قارچهای مایکوریزی آربوسکولار یاamf ‎‏ ‏‎(arbuscular mycorrhizal fungi)‎‏ جزو قارچهای مایکوریز داخلی یا اندومایکوریز ‏می باشند‎ ‎‏.ارتباط همزیستی گیاهان با این قارچها بیش از 400 میلیون سال قدمت دارد. امروزه در حدود 80 درصد گیاهان ‏موجود در دنیا قادرند با این قارچها ارتباط همزیستی داشته باشند.این قارچها با مکانیزمهای مختلفی مانند بهبود جذب عناصر و ‏آب و ایجاد مقاومت به عوامل بیماریزا و آفات می توانند در تنش های غیرزیستی و زیستی ، مفید واقع شوند .در این تحقیق با ‏استفاده از خصوصیات مرفولوژیک اسپوری، 14 گونه قارچ مایکوریزی آربوسکولار همزیست با ریشه گوجه فرنگی در استان ‏خراسان رضوی شناسایی شد که در این میان 5 گونه ‏glomus arenarium‏ ، ‏glomus aurantium‏ ، ‏glomus ‎‏ ‏multiforum ‎‏ ، ‏pacispora boliviana‏ و ‏scutellospora calospora‏ برای نخستین بار از ایران گزارش می شوند ‏ و گونه هایglomus aggregatum‏ ،‏mosseae‏ ‏glomus‏ و‎ glomus geosporum ‎دارای بیشترین درصد پراکنش بودند. سپس با ‏توجه به اهمیت بیماری ناشی از نماتد ریشه گرهی گوجه فرنگی‏‎(meloidogyne javanica)‎‏ در منطقه ، نقش دو گونه ‏مایکوریزی ‏glomus mosseae‏ و ‏glomus intraradices‏ در کنترل بیماری، در گلخانه و آزمایشگاه بررسی شد و تاثیر ‏برهمکنش قارچ و نماتد برشاخص های رشدی گیاه ، بیماری نماتدی و توسعه مایکوریزی ارزیابی شد ، نتایج این بررسی ها ‏در مجموع نشان می دهد که همزیستی مایکوریزی آربوسکولار، منجر به بهبود شاخص های رشدی گیاه مانند وزن تر و ‏خشک اندامهای هوایی و کاهش شاخص های بیماری نماتدی مانند تعداد گال و کیسه تخم می گردد واینکه شاخص های ‏توسعه مایکوریزی مانند درصد فراوانی مایکوریزی و درصد کلنیزاسیون مایکوریزی تحت تاثیر آلودگی نماتدی قرار نمی ‏گیرند. نتایج آزمایشات با ریشه تقسیم شده نشان می دهند که قارچهای مایکوریزی قادرند به صورت سیستمیک ، مقاومت ‏علیه بیماری نماتدی گره ریشه را، القا کنند‎ ‎‏. نتایج بررسی تاثیر عصاره ریشه های مایکوریزی بر تفریخ تخم و بقای لارو نماتد ‏، نشان دهنده بازدارندگی عصاره بر تفریخ تخم و عدم تاثیر آن بر بقای لارو می باشد.آزمایشات رگرسیون بین درصد رخنه ‏نماتدی و درصد کلنیزاسیون مایکوریزی نشان دهنده وجود رگرسیون منفی بین این دو شاخص است و با افزایش کلنیزاسیون ‏مایکوریزی ، درصد رخنه نماتدی کاهش می یابد.با توجه به مشخص شدن تاثیر سیستمیک قارچهای مایکوریزی آربوسکولار ‏در کنترل بیماری نماتدی جهت تعیین مسیر مقاومت سیستمیک که توسط قارچ تحریک می شود ، تغییرات بیان دو گروه ژنی ‏کیتیناز و بتا 1و3 گلوکاناز که به ترتیب مربوط به مسیرهای مقاومت القایی ‏ja-isr‏ و‏sa-isr‏ می باشند با استفاده از واکنش ‏زنجیره ای پلی مراز نسبی در زمان واقعی‎(relative real time pcr)‎‏ ، در تیمارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت که ‏مقایسه نتایج نشان می دهد القای مقاومت سیستمیک توسط قارچهای مایکوریزی آربوسکولار علیه نماتد مولد گره ریشه از ‏مسیر جاسمونیک اسید صورت می گیرد. ‏